03 Mayıs 2021
Bölgemiz toprakları organik madde içeriği bakımından yeterli değildir. Toprak kalitesi ve üretim açısından toprakta organik maddenin %3 ten daha fazla olması istenir. Bölgemiz topraklarının %70-80’inde bu oran %1’in altındadır.
Toprak kalitesinin en önemli unsuru toprak organik maddesi ve topraktaki mikroorganizma sayısıdır. Toprak verimliliğinde en önemli kriter topraktaki canlı sayısıdır. Bu canlılar yaşamlarını devam ettirebilmek için temel besinle enerji kaynakları olan organik maddeye ihtiyaç duyarlar. Bir toprağın organik madde içeriği ne kadar fazla ise, tarımsal üretim kapasitesi de o kadar yüksektir.
Yetersiz havalanma koşullarında toprakta meydana gelecek zararlı sonuçlar:
1) Aerobik mikrofloranın (nitrat oluşturan, azot bağlayan bakteriler ve kükürt bakterileri gibi) ve toprak hayvanlarının aktivitesi sınırlanır. Bunlar zehirli maddeler salgılamaya başlar.
2) Bitki kökleri kıt oksijen koşulları altında anaerobik solunum yaparlar. Bu koşullarda bitki özsuyunun pH derecesi düşer, plazmanın geçirgenliği azalır. Bunun sonucunda da su ve besin maddeleri alma gücü azalır. Kök gelişimi, dallanması azalır, dokuların yapısı değişir.
3) Kökler CO2 yanında formik asit, asetik asit, okzalik asit gibi organik asitler salgılamaya başlar, bunlarda zehir etkisi yapar.
4) Oksijen(yetersiz havalanma) kıtlığında özellikle kalsiyum, manganez ve demir bitkiler tarafından alınamaz; böylece bazı beslenme noksanlıkları meydana gelir.
5) Bu topraklarda denitrifikasyonla, azot kaybı da meydana gelir.
Organik maddeler; topraklardaki sıkışıklığı(yetersiz havalanma) azaltarak toprakların gevşek bir yapı kazanmasını ve kaymak tabakası oluşumunu azaltır. Kumlu topraklarda da toprak taneciklerini birbirlerine yaklaştırarak istenilen toprak yapısının oluşmasını sağlarlar. Böylece her iki toprak yapısında da su ve bitki besin maddelerinin daha iyi tutunması, toprakların istenilen zamanda tava gelmesi, sürümün istenilen kolaylıkla yapılması sağlanır. Organik madde içeriği iyi olan topraklarda bitki kök bölgesinde havalanma iyi olduğundan bitki gelişimi daha iyidir.
Çeşitli zamanlarda topraklara verilen kimyevi gübrelerin amacı kısa vadede sadece bitkileri beslemektir. Topraktaki canlılar açısından önemi yoktur. Sürekli kimyasal gübreler ile üretim yapmak sürdürülebilir tarım açısında mümkün değildir. Organik maddeler toprağın azot ihtiyacının %90-95, fosforun %35-40 ve kükürdün %70-80’ini sağlamaktadır. Ayrıca potasyum, mangan, bor, bakır, çinko, molibden gibi bitki besin maddelerini de içermektedir.
Topraktaki organik madde oranı ne kadar çok olursa, topraktaki bakterilerde o kadar çok olur. Bu da toprağımızın daha verimli ve sağlıklı olması demektir. Bu durumda toprağa suni olarak kullandığımız azotlu gübrelerin kullanılmasına gerek kalmayacak ya da az miktarda bir takviye ile bitki ihtiyacı karşılanacaktır. Sağlıklı bir toprakta bitki de sağlıklı olacağından kullanılan çeşitli zirai ilaçların miktarlarında da önemli düşüşler olacaktır.
SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM İÇİN ORGANİK MADDE ŞART !
Hiçbir üretim sisteminde toprağa yeterli organik maddeyi vermeden başarılı olmak mümkün değildir. Üretici toprağına bol kimyevi gübre atmaya hazırken, organik madde her zaman ihmal edilir, küçümsenir. Oysa organik madde toprağın canıdır. Toprağın işlenmesi, tava gelmesi, zenginliği, bereketi, verimi hep organik maddeye bağlıdır. Organik maddenin verimle olan bağlantısı asırlar önce anlaşılmış, tarımın ilk yapıldığı zamanlardan bu yana koyu renkli toprakların daha verimli olduğu çiftçinin dikkatini çekmiştir. Toprağın canlılığı, üretimin sürdürülebilirliği açısından organik gübreler kimyasal gübreden daha önemlidir ancak kimyasal gübre kadar değer verilmez, itibar görmez ve hep göz ardı edilir.
Organik madde vermeden sürekli kimyasal gübre kullanmak toprağı zehirler. Toprak aşırı kimyasal gübreleme, yanlış tarım ilaçları uygulama, aşırı sürüm gibi sebeplerle hızla canlılığını yitirmekte, tuzlanmakta ve çoraklaşmaktadır.
Toprak kaybetmek sadece savaşla, tarım dışı kullanıma açılmayla, yapılaşmayla, erozyonla olmaz. Verimsiz, çorak, organik maddece fakir toprak kaybedilmiş demektir !
Topraktaki canlıların tam kapasite çalışabilmeleri için yeterli düzeyde beslenmeleri gerekir. Bir toprağın organik madde içeriği ne kadar fazla ise, tarımsal üretim kapasitesi de o kadar yüksektir. Besin kaynağının az olduğu ortamda canlı sayısı azalmaktadır. Toprakta organik madde yetersiz düzeyde ise topraklardaki canlı sayısı azalacak ve dolayısıyla toprakların üretim kapasitesi de azalacaktır.Topraklara uygulanan kimyasal gübrelerin amacı kısa vadede sadece bitkileri beslemeye çalışmak olup, toprak canlıları açısından bir faydası yoktur. Bir noktadan sonra toprak yorgun hale düşer ve fakirleşir.
Organik maddeler, birçok bitki besin maddelerinin esas kaynağıdır. Farklı organik maddelerin bitki besin içeriği değişmekle birlikte, toplam toprak azotunun %90-99, toprak fosforunun %33-37’si ve topraklardaki kükürdün %70-80’ini toprak organik maddesi sağlamaktadır. Yine organik madde potasyum, mangan, bor, bakır, çinko, molibden gibi diğer farklı bitki besin maddelerini de içermektedir. Organik maddelerin içerdiği bitki besin maddeleri, organik maddelerin ayrışması sırasında yavaş yavaş bitkiler tarafından alınabilir hale geçmekte ve bitkiler bu besin elementlerini 3-4 yıla kadar sürekli alabilmektedir. Organik madde uygulanan gübrelerden bitkilerin daha fazla faydalanmasını sağlar.
FAYDALARI NELERDİR ?
Yapılan temel yanlışlardan birisi!
Yanmış Hayvan Gübresi Kullanma: Hayvanların sindirim organlarından geçen ve çimlenme kabiliyetine sahip olan bitki tohumları gübrenin kısa süreli fermantasyonu esnasında büyük çoğunluğu ölmemektedir. Bu nedenle bitki tarlasında-bahçesinde yanmış hayvan gübresi kullanımı yabani ve zararlı ot gelişiminin başlıca sebeplerindendir. Toprağın organik madde miktarını artıralım derken tekraren başa dönerek yabani otlar için kimyasal ilaç kullanımı döngüsünden kurtulunamaz !
